ผลกระทบทางสมอง! จากการใช้กัญชาของวัยรุ่น

วันที่ 18 กรกฎาคม 2562 -9:40 น.

"Exclusive" 
หมายเหตุ : เผยแพร่ครั้งแรกเป็นภาษาไทยเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2562 โดย Cannhealth
เขียน/แปล: วันดี กุศลธรรมรัตน์/ Wandee K.
เรียบเรียง : อภินันท์ อุ่นทินกร: /Apinan Untinkorn 



ผลกระทบที่ตามมาทางประสาทวิทยาจากการใช้กัญชาของวัยรุ่นมีมากขึ้น โดยทีมนักประสาทวิทยาศาสตร์(neuroscientists) ชาวแคนาดาได้เสนอข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับผลกระทบระยะยาวของการใช้กัญชาในวัยรุ่น

 ใจความสำคัญ (Summary): วัยรุ่นแคนาดาที่บริโภคกัญชาคิดเป็นหนึ่งในห้าของคนที่มีอายุ 15-19 ปี

ทีมนักประสาทวิทยาศาสตร์ (neuroscientists)ได้ทำการศึกษาวิจัยถึงผลกระทบของกัญชาที่มีต่อสมองของวัยรุ่น พบว่าวัยรุ่นมีส่วนเกี่ยวข้องกับวุฒิภาวะการทำงานของสมองหรือกระบวนการด้านความคิดความเข้าใจ (cognitive functions) เช่น ระบบความจำในการทำงาน, การตัดสินใจ, การควบคุมพฤติกรรมตนเองและการจูงใจ จากการวิจัยที่นำเสนอชี้แนะว่ากัญชาย่อมมีผลกระทบในระยะยาวแต่อาจเป็นไปได้ในทางกลับกัน

วัยรุ่นแคนาดาประมาณหนึ่งในห้าใช้กัญชา (คิดเป็น 19% ของชาวแคนาดาที่มีอายุระหว่าง 15-19 ปี) และการทำให้กัญชาถูกกฎหมายทั่วประเทศเมื่อเร็วๆ นี้สมควรที่จะต้องตรวจสอบข้อเท็จจริงถึงผลกระทบที่ตามมาของการใช้กัญชาในช่วงที่สมองกำลังพัฒนา โดยวุฒิภาวะการทำงานของสมองหรือกระบวนการด้านความคิดความเข้าใจ (cognitive functions) เช่น ระบบความจำในการทำงาน, การตัดสินใจ, การควบคุมพฤติกรรมตนเอง (ความยับยั้งชั่งใจ) นั้นมีส่วนเกี่ยวข้องกับวัยรุ่น

นี่เป็นช่วงระยะเวลาที่มีความเสี่ยงสูงสำหรับการพัฒนาของสมอง เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่สำคัญของพัฒนาการ (critical period) ซึ่งการเชื่อมต่อควบคุมระหว่างบริเวณระดับสูงของเปลือกสมอง (cortex) และวงจรการประมวลผลทางอารมณ์ที่อยู่ลึกเข้าไปในสมองนั้นถูกสร้างขึ้น และเป็นช่วงเวลาของการปรับเปลี่ยนที่โดดเด่น ชัดเจนทำให้วัยรุ่นมีความเสี่ยงสูงต่อการใช้ยาที่รบกวนพัฒนาการที่เกี่ยวข้อง

            

งานวิจัยที่นำเสนอโดยทีมนักประสาทวิทยาศาสตร์ชาวแคนาดา ได้แก่ Patricia Conrod, Steven Laviolette, Iris Balodis และ Jibran Khokhar ในการประชุมประสาทวิทยาศาสตร์ของแคนาดาในปี 2019 เมืองโตรอนโต เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคมที่ผ่านมา มีการค้นพบลักษณะสำคัญเกี่ยวกับผลกระทบของกัญชาที่มีต่อสมองวัยรุ่น

Dr. Patricia Conrod แห่งมหาลัย Université de Montréal ในเมืองมอนทรีออลได้ศึกษาถึงความเปลี่ยนแปลงใน           แต่ละปีของการใช้แอลกอฮอล์, กัญชาและการทำงานของสมองหรือกระบวนการด้านความคิดความเข้าใจ (cognitive functions) ในกลุ่มตัวอย่างวัยรุ่นที่มีอยู่คิดเป็น 5% ของนักเรียนทั้งหมดที่เข้าเรียนในระดับมัธยมศึกษาในปี 2012 และ 2013 ในพื้นที่ของ Greater Montreal (นักเรียนชั้นมัธยมปีที่ 1 (เกรด 7) มีจำนวนทั้งหมด 3,826 คน)

นักเรียนได้รับการประเมินเป็นประจำทุกปีเกี่ยวกับการใช้แอลกอฮอล์และกัญชาเป็นระยะเวลา 4 ปี และประเมินการทำงานของสมองหรือกระบวนการด้านความคิดความเข้าใจของพวกเขาโดยใช้แบบทดสอบความรู้ความเข้าใจผ่านทางคอมพิวเตอร์

ทีมนักวิจัยพบว่าการใช้สารเสพติดอย่างกัญชาถูกเชื่อมโยงกับการทำงานของสมองหรือกระบวนด้านความคิด ความเข้าใจที่คุณภาพต่ำกว่าปกติ การค้นพบที่อาจบ่งบอกถึงข้อบกพร่องที่สำคัญซ่อนอยู่ เป็นความเสี่ยงที่พบบ่อย การใช้กัญชาถูกเชื่อมโยงกับความบกพร่องในระบบความจำในการทำงาน และการยั้งคิดไตร่ตรอง ควบคุมตนเอง (inhibitory control) ซึ่งเป็นเรื่องจำเป็นสำหรับการควบคุมพฤติกรรมตนเอง  อีกทั้งการใช้กัญชายังถูกเชื่อมโยงกับความบกพร่องในการเรียกคืนความจำและการให้เหตุผลในการรับรู้อีกด้วย ส่วนการใช้แอลกอฮอล์ไม่ได้ถูกเชื่อมโยงกับความบกพร่องในการทำงานของสมองหรือกระบวนการด้านความคิดความเข้าใจเหล่านี้ ซึ่งเป็นการบอกแบบเป็นนัยว่ากัญชาอาจมีผลกระทบในระยะยาวมากกว่าแอลกอฮอล์

ทางทีมงานวิจัยของ Dr. Conrod ได้วิเคราะห์ความแตกต่างระหว่างเพศในกลุ่มตัวอย่างวัยรุ่นในการตอบสนองต่อการใช้กัญชาเมื่อไม่นานมานี้ ข้อมูลเบื้องต้นบ่งบอกว่าการใช้กัญชามีผลกระทบต่อการทำงานของหน่วยความจำของนักเรียนชายรุนแรงกว่านักเรียนหญิง อย่างไรก็ตามนักเรียนมัธยมทั้งหญิงและชายต่างก็ได้รับผลกระทบเท่าเทียมกันในเรื่องของการยั้งคิดไตร่ตรอง การควบคุมตนเองจากการใช้กัญชา ผลที่เกิดขึ้นเหล่านี้ช่วยระบุกลุ่มวัยรุ่นที่มีความเสี่ยงและกำหนดเป้าหมายไว้สำหรับการแทรกแซงข้อมูลในระยะแรก

Dr. Steven Laviolette ได้นำเสนองานวิจัยเกี่ยวกับผลกระทบของสารประกอบหลักที่มีฤทธิ์ต่อจิตประสาทของกัญชา นั่นคือ เดลต้า -9 - tetrahydrocannabinol หรือสาร THC ในสมองของวัยรุ่นและในรูปแบบของกลุ่มสัตว์ทดลองพวกหนู (rodent animal models) ซึ่งทีมของเขาได้สาธิตให้เห็นว่าการได้รับสาร THC ของวัยรุ่นก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่เฉพาะของสมองส่วนที่เรียกว่า สมองส่วนหน้า (prefrontal cortex:PFC)

และในวงจรสมอง , ส่วน mesolimbic pathway ซึ่งมีลักษณะคล้ายกันกับความผิดปกติที่สังเกตได้ในผู้ป่วยโรคจิตเภท นอกเหนือจากนี้การได้รับสาร THC ของวัยรุ่นยังก่อให้เกิดความผิดปกติทางด้านอารมณ์และความรู้ความเข้าใจรวมถึงการขาดการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม, การประมวลผลระบบความจำ และการควบคุมความวิตกกังวล

ทีมงานวิจัยของ Dr. Laviolette พบว่าการให้ยาที่ฟื้นฟูการทำงานปกติของสมองส่วนหน้า (prefrontal cortex:PFC) ในช่วงวัยผู้ใหญ่ตอนต้นอาจกลับผลกระทบของการได้รับสาร THC ของวัยรุ่นได้ พวกเขาแสดงให้เห็นว่าการให้ THC ร่วมกับการให้ยาป้องกัน THC ที่ขัดขวางการทำงานของสมอง เส้นทางการส่งสัญญาณป้องกันการพัฒนาของผลกระทบนั้นเหมือนของโรคจิตเภท ผลลัพธ์เหล่านี้นำเสนอข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับวิธีการป้องกันหรือย้อนกลับการส่งสัญญาณความผิดปกติของสมองวัยรุ่นที่เกิดจาก THC

Dr. Iris Balodis จากมหาวิทยาลัยแมคมาสเตอร์ (McMaster University) ได้ตรวจสอบกลไกที่จูงใจ โดยให้แต่ละคนลงมือกระทำและตัดสินใจในสิ่งที่ขัดแย้งกับผลประโยชน์ของบุคคลตามที่เห็นจากคนที่ได้รับความทุกข์ทรมานจากการติดยาเสพติด และเพื่อเปรียบเทียบการตัดสินใจในบุคคลที่ได้รับความทุกข์ทรมานจากการติดกัญชา หรือที่เรียกว่าความผิดปกติที่เป็นผลมาจาการใช้กัญชา (cannabis use disorder) เพื่อควบคุมดูแลสุขภาพ

Dr. Balodis ได้ใช้การทดสอบการตัดสินใจโดยผ่านความพยายาม ซึ่งจะสำรวจว่าความพยายามและแต่ละบุคคลเต็มใจที่จะทำเพื่อรับรางวัลมากน้อยเพียงใด ผู้เข้าร่วมจะได้รับตัวเลือกระหว่างงานง่าย ๆ หรืองานยากซึ่งพวกเขาสามารถได้รับเงินจำนวนมาก (ตัวอย่างเช่นการกดปุ่มตัวเลขภายในเวลาที่กำหนด)  ในระหว่างการจัดการทดสอบนี้ Dr. Balodis และทีมของเธอมองความแตกต่างของการกระทำในบริเวณสมองที่แตกต่างกันโดยการถ่ายภาพด้วยเครื่องสแกนสมองแบบละเอียดเป็นคลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (functional magnetic resonance imaging:fMRI) 


การค้นพบในเบื้องต้นนี้ชี้ให้เห็นว่ามีความแตกต่างในการเข้ารหัสค่าของรางวัล (เงินที่ได้รับ) และค่าใช้จ่ายในการพยายาม (ปริมาณงานที่ทำ) ในแต่ละบุคคลที่ติดกัญชาซึ่งเกี่ยวข้องกับการควบคุมดูแลสุขภาพ  สิ่งเหล่านี้ถูกเปิดเผยโดยความแตกต่างในการกระตุ้นของบริเวณสมองที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งเป็นที่รับรู้กันว่ามีความสำคัญต่อแรงจูงใจ ข้อมูลนี้อาจเป็นกุญแจสำคัญในการค้นหาปัจจัยเสี่ยงต่อการเสพติดกัญชา

การใช้กัญชาของวัยรุ่นเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับรางวัลและแรงจูงใจในมนุษย์เป็นสิ่งที่ขัดแย้งกัน การใช้งานนี้ทั้งสองได้รับการแนะนำเพื่อเพิ่มแรงจูงใจสำหรับการใช้ยาอื่นๆ (สมมติฐานเกตเวย์) และอาการหมดแรงจูงใจของชีวิต (amotivation syndrome) ที่อาจเกิดขึ้นได้ในแต่ละบุคคลที่ไม่เต็มใจจะใช้ความพยายามในการรับรางวัล และยังไม่เป็นที่รับรู้ว่าการใช้กัญชาของวัยรุ่นทำให้เกิดการตอบสนองอย่างใดอย่างหนึ่งหรือไม่ รวมถึงการใช้กัญชานั้นเป็นอาการของภาวะที่มีอยู่ก่อนแล้วซึ่งส่งผลให้เกิดพฤติกรรมเหล่านี้ 

เพื่อให้เข้าใจถึงผลกระทบระยะยาวในสมองวัยรุ่นต่อการได้รับกัญชา  Dr. Jibran Khokhar จาก University of Guelph ได้ศึกษาผลของการได้รับสาร THC ในหนูวัยรุ่นต่อพฤติกรรมวัยผู้ใหญ่ของพวกมัน สำหรับการศึกษาวิจัยครั้งนี้การได้รับสาร THC ของหนูวัยรุ่นส่งผลกระทบต่อเครื่องมือแตกต่างกัน (decreased lever pressing) และทฤษฎีการเรียนรู้จากการวางเงื่อนไข- Pavlovian learning (increased sign-tracking) คือเพิ่มการติดตามสัญญาณหมายถึงพฤติกรรมที่มุ่งไปยังสิ่งเร้าเนื่องจากความสัมพันธ์ระหว่างการเรียนรู้และระหว่างสิ่งกระตุ้นกับรางวัล หนูเหล่านี้ยังแสดงความแตกต่างในพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับรางวัลอื่นๆ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเหล่านี้มาพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงในการเชื่อมต่อระหว่างส่วนต่างๆ ของสมองรวมถึงหนูที่เกี่ยวข้องในการเข้ารหัสรางวัลและแรงจูงใจ  ผลลัพธ์เหล่านี้ชี้แนะว่า การสัมผัสกัญชาของหนูวัยรุ่นสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงวงจรสมองในระยะยาวได้ซึ่งอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่สังเกตได้หลังจากการใช้กัญชา

เมื่อนำผลการวิจัยมารวมกันเพื่อนำเสนอในการประชุมอภิปรายครั้งนี้ ก็ได้ช่วยแปลความหมายการเชื่อมโยงระหว่างการใช้กัญชากับการเปลี่ยนแปลงในสมองที่ต่อเนื่องเป็นเวลายาวนาน ซึ่งรองรับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในมนุษย์วัยรุ่นและในการศึกษาย้อนกลับแปลผลการวิจัยเหล่านี้ไปยังกลุ่มสัตว์ทดลอง

การวิจัยในมนุษย์แสดงให้เห็นว่าการใช้กัญชาของวัยรุ่นนั้นแพร่หลายไปทั่วและเกี่ยวข้องกับข้อบกพร่องในระบบความจำในการทำงาน การควบคุมตนเองและแรงจูงใจ  ทั้งนี้จากการศึกษาในสัตว์ทดลองก็ได้รับผลที่คล้ายกัน

ซึ่งทีมนักวิจัยสามารถทดสอบการบำบัดรักษาที่สามารถย้อนกลับผลกระทบของการใช้กัญชาของวัยรุ่นในวัยผู้ใหญ่ได้ ซึ่งการค้นพบเหล่านี้เป็นกุญแจไขปัญหาในการป้องกัน และรักษาผลกระทบระยะยาวของการใช้กัญชาในวัยรุ่นที่มีผลต่อสมอง

กัญชานอกจากมีประโยชน์ในด้านการแพทย์ แต่ถ้าไม่รู้จักการใช้อย่างถูกต้องและเหมาะสมก็อาจนำมาซึ่งผลร้ายโดยเฉพาะการเสพกัญชาในวัยรุ่น  กัญชาจะส่งผลกระทบระยะยาวต่อพัฒนาการทางสมองในด้านความคิด ความเข้าใจและพฤติกรรม

ที่มา: Sciencedaily - May 26, 2019
Canadian Association for Neuroscience
https://www.sciencedaily.com/releases/2019/05/190526135747.htm